Actueel.

Tussen juni 2021 en heden hebben we vergeefs geprobeerd de gemeente tot participatie met haar inwoners aan te moedigen. Dit is niet gelukt. Wij hebben nog steeds geen formeel antwoord gekregen hierover na ons verzoek op 18 juli 2022. Wij hebben het als een teleurstellend verloop ervaren als het gaat om participatie door de gemeente en het project dijkversterking. 

20220718 - Proces dijkversterking en participatie aan College van B&W.pdf

Juni 2021 - Een verkeersveilige dijk met de auto te gast hoort als zodanig ook visueel overeenkomstig ingericht te zijn.

De klankbordgroep Oost-Gorinchem maakt zich zorgen over de veiligheid op de verschillende stukken van de dijk waar het recreatieve gebruik de overhand heeft. Mede uit naam van de bewoners van onze wijk, die veel van de recreatiemogelijkheden van deze dijk genieten, vragen we om aanvullende maatregelen op plaatsen waar dat uit oogpunt van veiligheid noodzakelijk is. 

Onze mening is dat vooral aandacht moet worden besteed aan de visuele uitstraling van de weg. In onderstaande visie met de discussienotitie maken we dat duidelijk. Laat de dijk geen bezit van de automobilist worden! 

20210607 - Visie KBG op de weginrichting Waaldijk-Merwededijk-Dalemsedijk.pdf

20210504 - KBG Discussie notitie gastvrije Waaldijk (1).pdf

22020830-visie op een veilige dijkinrichting nog een gerealiseerd voorbeeld elders.pdf

Nieuwsbericht 4 maart 2021 over de dijkversterking Waardenburg - Gorinchem. 

Midden vorige jaar heeft het Project Plan Waterwet van de dijkverzwaring Waardenburg – Gorinchem ter inzage gelegen o.a. in het projectkantoor van de Graaf Reinald Alliantie te Vuren. Daar zijn 135 zienswijze op ingediend. Alle indieners hebben een antwoord op hun zienswijze gekregen. Het definitieve plan, aangepast met eventuele wijzigingen tgv de zienswijze, is eind november vastgesteld en werd door de provincie Gelderland beoordeeld. In februari heeft de provincie Gelderland namens alle partijen het goedkeuringsbesluit genomen, waarna het aangepaste plan voor een periode van 6 weken vanaf eind februari ter inzage heeft gelegen op het kantoor van de alliantie. De omgevingsmanager van de alliantie heeft onze Klankbordgroep Oost-Gorinchem (KBG) toegezegd dat zij binnenkort met ons het aangepaste plan zal doornemen. 

Op 10 februari heeft de KBG overleg met de gemeente gehad over onder andere de dijkverzwaring. Voor het wegontwerp op de gehele dijk van Waardenburg tot aan Gorinchem is gekozen voor het principe "auto te gast". Echter de definitieve inrichting van de weg staat nog niet helemaal vast. Belangrijk punt dat door de KGB bij de Alliantie en ook bij de gemeente naar voren is gebracht, is dat de veiligheid van de voetgangers en fietsers op het stuk dijk van Vuren tot aan Gorinchem optimaal gewaarborgd wordt. Als er buiten het standaard ontwerp-projectplan op het bewuste stuk dijk extra maatregelen getroffen moeten worden om die veiligheid te waarborgen, dan zal de gemeente Gorinchem daaraan een financiële bijdrage moeten leveren. De gemeente onderzoekt op dit moment de mogelijke financiële middelen binnen haar begroting en die van de provincie.

Naast het wegontwerp krijgen enkele historische punten, zoals de Ravelijnen, Sluisje bij de Dalemse Kerk, de Overlaten, het Hercules punt extra aandacht en worden op enkele plaatsen rust/uitkijk punten ingericht. Ook wordt er extra aandacht besteed aan het voor wandelaars toegankelijk maken van de Woelse Waard.

Plan van de dijkversterking tussen Fort Vuren en de Dalemwal.

Op 8 februari 2018 is er een overleg geweest over de mogelijkheden van de noodzakelijke dijkverhoging voor het gedeelte van de dijk tussen Gorinchem en Fort Vuren. De uitvoering is in handen van de Graaf-Reinald-Alliantie. Het waterschap is opdrachtgever. Het plan wordt in samenwerking met de aannemer voorbereid. 

Uitgangspunt voor het definitieve ontwerp is o.a. een inventarisatie van wensen en mogelijkheden waarvoor een uitgebreid participatietraject van twee jaar is gevolgd. Er ligt nu een ontwerp die in procedure gebracht wordt. 

Gesproken is met de volgende partijen:

• Graaf-Reinald-Alliantie (waterschap en aannemer)
• Gemeente Gorinchem
• Cultureel erfgoed (Hollandse Waterlinie en Werkgroep Vesting Gorinchem)
• Bewoners en gebruikers (waar onder de Klankbordgroep Oost-Gorinchem)
• Milieu- en landschap (St. Gorcum Natuurlijk Groen)

Voorlopig ligt de focus op het dijktracé, maar wel in het perspectief van de functies in de polder en uiterwaarden direct aan de dijk gelegen. Rijkswaterstaat is hierbij betrokken vanwege het 'Ruimte voor Rivieren-project' in de Woelse waard.

Uit de besprekingen hebben wij de volgende aandachtspunten opgetekend:

• De veiligheid (kans op overstromingen en effecten daarvan);
• De directe gevolgen voor de bewoners en de gebruikers;
• De inrichting van de nieuwe dijkwegen voor de verschillende verkeerssoorten en bijbehorende verkeersveiligheid;
• De biodiversiteit;
• De recreatie mogelijkheden;
• Het behoud van en/of het zichtbaar houden van het cultureel erfgoed (door UNESCO erkend) van de waterlinie en de bijbehorende waterstaatkundige werken:
  • Fort Vuren
  • Vesting Gorinchem
  • Dalem sluis
  • De overlaten

Het waterschap informeert via de media de voortgang van het project. Daarnaast spelen er specifieke zaken die wij voor onze inwoners belangrijk vinden, zoals de verkeersveiligheid op de dijk en de recreatie rond de dijk. Hierbij is de gemeente betrokken in haar overleg met de alliantie. Wij letten hierbij op het proces dat gevolgd wordt. Dit punt staat ook op onze agenda met de gemeente.

Gezien de vele belangen die aan de orde zijn, willen we vooral bevorderen dat wijkbewoners geïnformeerd zijn en eventueel ook hun meningen kunnen ventileren.

De negende nieuwsbrief over de dijkversterking Gorinchem – Waardenburg is gepubliceerd op de website van de alliantie. Klik hiervoor op deze link naar Nieuwsbrief 9 (mei 2020).

Op 22 oktober 2020 is de tiende nieuwsbrief over de dijkversterking Gorinchem – Waardenburg gepubliceerd op de website van de alliantie. Klik hiervoor op deze link naar Nieuwsbrief 10. Hierin is een overzicht gegeven van de planning van het project.

Lees ook de Nieuwsbrief 11 van februari 2021.

Dreiging van het water

Ir. Wijbren Epema, de voormalig directeur van het Waterschap Alblasserwaard Vijfheerenlanden, heeft ons op 9 mei 2017 inhoudelijk bijgepraat over dit onderwerp. Uit het verhaal wordt duidelijk waarom het huidige Waterschap Rivierenland haast maakt met de plannen voor een dijkversterking. In 2014 is er een nieuwe veiligheidsstudie verschenen (zie de VKN, Veiligheidskaart van Nederland PDF, 21 MB. De afbeeldingen op deze pagina komen uit dit rapport. Hieruit blijkt blijkt dat voor het hele gebied van het Waterschap Rivierenland de berekende risico’s groot zijn in vergelijking tot andere Nederlandse dijkringen. 

Voor Gorinchem gaat het om de dijkringen 43 en dijkring 16. Dijkring 16 is het gebied van de Alblasserwaard en Vijfheerenlanden, waarin de binnenstad van Gorinchem, Gorinchem west en de Lingewijk liggen. Dijkring 43 omvat oost Gorinchem en is anders dan de rest van de gemeente, want het is het laagste punt van de Tielerwaard. De Tielerwaard is het Gelderse gebied Beneden Linge ten zuiden van de Linge en de huidige Diefdijk.

Vragen

De VKN-studie, maar ook een aantal veranderde omstandigheden sindsdien, leiden tot vragen die we als KBG-Oostgorcum zouden willen stellen aan het waterschap. Deze vragen betreffen alle 3 de veiligheidslagen beschreven in de VKN-studie:

1. Preventie betreft de reeds in gang gezette dijkversterkingen. Zijn er belangrijke wijzigingen in de gebruikte variabelen voor de risicoberekening uit VKN 2014? Hoe zou het risico voor oost Gorinchem veranderen door een (denkbeeldige) nieuwe Diefdijk voor het laagste deel van het oude waterschapsgebied van de Beneden Linge tussen bijvoorbeeld Spijk en Vuren of Spijk en Asperen?
2. Gevolg beperkende maatregelen zoals ruimtelijke ordening en inrichting. Dit betreft ook de werking van de Dalemse Overlaat en de Diefdijk (inclusief de in het verlengde daarvan gelegen Zuiderlingedijk). Zijn deze nog actueel? Wat betekenen deze in risicotermen?
3. Rampenbeheersing en evacuatie. Zijn de moderne communicatiemiddelen van invloed op de mogelijkheden tot beperking van slachtoffers en schade? Zit dat in de berekeningen? Hoe staat het met de operationele inzetbaarheid van Dalemse Overlaat en de bestaande Diefdijk?

Beantwoording van deze vragen betreft weliswaar een nationale kwestie voor het hele waterschap Rivierenland, die druk werkt aan verbeteringsplannen op het moment. Het is echter ook een verantwoordelijkheid van de gemeente Gorinchem. Daarom dat we inmiddels in contact zijn met de gemeente om gezamenlijk een antwoord te vinden op de bij ons levende vragen.

Bijzondere situatie oost Gorinchem (dijkring 43).

De bijzondere omstandigheden voor oost Gorinchem hebben zowel betrekking op de toegenomen overstromingskansen als de mogelijke effecten in termen van het aantal getroffenen en de omvang van de schade. Wij denken aan:

• De groei van de bevolking door de recente uitbreidingen in oost Gorinchem zijn voor zover wij weten niet betrokken bij de berekeningen van VKN uit 2014.
• Dat is ook zo voor de groei van economische activiteiten op de industrieterreinen in dit gebied.
• De effecten van de klimaatopwarming zijn nog moeilijk te voorzien.
  De lage ligging van oost Gorinchem waardoor er in de diverse scenario’s (VKN onderscheid er 64) het risico bestaat op een vrij aanzienlijke schade in oost Gorinchem.
• Bij de scenario’s van overstromingskansen zijn er primaire en secundaire waterkeringen betrokken over een totale lengte van 200 tot 300 kilometer
• De Dalemse Overlaat en Diefdijk zijn gevolg beperkende maatregelen uit een ver verleden waarvan de operationeel inzetbaarheid op het moment voor ons niet duidelijk is.

Dit alles is van invloed op de (overstromings-)kansen en de gevolgen daarvan in termen van slachtoffers en schade. Risico’s bestaan uit het vermenigvuldigen van de Kans en het Gevolg (R = K x G). De Klankbordgroep Oost-Gorinchem heeft behoefte aan een beter inzicht in de risico’s en de berekeningen daarvan.

Wij hopen dat de gemeente Gorinchem dat eveneens inziet en samen met ons wil werken aan een beter inzicht in deze materie. Wij denken dat er ook een directe aanleiding is voor een grotere betrokkenheid bij dit onderwerp van de gemeente Gorinchem. De hier besproken dreiging is zeker niet continue. Hoge waterstanden van de rivieren doen zich maar zeer incidenteel voor en laten zich ook steeds beter voorspellen. In de meeste gevallen (scenario’s) dat het mis gaat is dat tijdig bekend en zal ook de stijging van het water redelijk geleidelijk gaan. 

Een goed rampenplan en de huidige communicatiemiddelen maken het in hoge mate waarschijnlijk dat er bij een ramp niet of nauwelijks directe slachtoffers zullen zijn. Dat vereist een goed rampenplan ook van de gemeente Gorinchem, waar we hopen in de komende tijd een beter inzicht in te krijgen.

Info Dijkring 16.

(uit: VKV-rapport, pagina 73)

Het landschap en de dijken van dijkringgebied 16 zijn ontstaan in de 13e eeuw. De Alblasserwaard, en in mindere mate de Vijfheerenlanden, vormen met de brede boezemvaarten, de talrijke molens en de gaaf bewaarde molengangen een oerhollands landschap. De oorspronkelijke ontginnings- en verkavelingstructuur van het gebied, het daarbij behorende watersysteem en tal van kenmerkende elementen, zoals tiendwegen, kaden, dijken, eendenkooien, waardevolle boerderijen en langgerekte dubbele bebouwingslinten zijn goed bewaard gebleven.

De Alblasserwaard en de Vijfheerenlanden zijn sinds het begin van de bedijkingen meermaals getroffen door overstromingen als gevolg van dijkdoorbraken. De laatste maal dat dit gebeurde was bij de stormramp van februari 1953.
Grote delen van het gebied kwamen onder water te staan. Na 1953 zijn diverse verbeteringsmaatregelen genomen.

Info Dijkring 43.

(uit: VKV-rapport, pagina 101)

Dijkringgebied 43 ligt ten oosten van dijkringgebied 16 (Alblasserwaard en de Vijfheerenlanden) en wordt van dit gebied gescheiden door de Diefdijk. Deze dijk, die tevens de scheiding vormt tussen de provincies Gelderland en Zuid-Holland, moet voorkomen dat in geval van een overstroming van dijkringgebied 43 ook dijkringgebied 16 overstroomt. In het verleden is de Diefdijk een aantal malen doorgebroken. Door één van deze doorbraken ontstond het Wiel van Bassa, het grootste wiel van Nederland. Om de belastingen op de Diefdijk te verkleinen en overstromingen te voorkomen zijn in de 19e eeuw de Dalemse overlaten aangelegd. Dit zijn drie overlaatconstructies in de Merwededijk (1x) en de Waaldijk (2x) van dijkring 43 ten oosten van Gorinchem met een totale lengte van 700 m. In geval van een dijkdoorbraak van dijkring 43 worden deze overlaten onder bepaalde condities in werking gesteld (= doorgestoken), waardoor het bovenstrooms instromend water, benedenstrooms weer kan worden afgeleid naar de Waal.